परिचय
अमेरिकी सरकारले नेपालबाट वर्षौंदेखि चोरी गरेर अमेरिकामा तस्करी गरिएका चार प्राचीन मूर्तिहरू मंगलबार नेपाली अधिकारीलाई हस्तान्तरण गरेको छ ।
सांस्कृतिक सम्पदाको अवैध व्यापार विरुद्धको कारवाहिका दौरान अमेरिकी होमल्याण्ड सेक्युरिटी इन्भेस्टिगेशन (HSI) र म्यानहट्टन जिल्ला न्यायधिवक्ता कार्यालयले १६ औं र १७ औं शताब्दीका ति चार अमूल्य कलाकृतिहरू बरामद गरेका थिए।
पुरातात्विक कलाकृतिहरूमा वात भैरवको मुखौटा दुई र भगवान शिव र उहाँकी पत्नी पार्वती (उमा महेश्वर) र दुर्गा (ढुंगाको) को तीन मूर्तिहरू समावेश छन्।
हस्तान्तरण समारोह
हस्तान्तरण समारोह न्यूयोर्कस्थित नेपाली महावाणिज्य दूतावासमा भएको थियो जहाँ अमेरिकी म्यानहट्टन जिल्ला न्यायधिवक्ता अल्बिन एल ब्रागले नेपालका कार्यवाहक महावाणिज्यदूत विष्णुप्रसाद गौतमलाई कलाकृतिहरू हस्तान्तरण गरेका थिए।
कार्यवाहक कन्सुल जनरल गौतमले चोरी गरिएका मूर्तिहरू फिर्ता ल्याउन सहयोग र समर्थनका लागि अमेरिकी अधिकारीहरूलाई धन्यवाद दिदै “नेपालको सांस्कृतिक सम्पदा राष्ट्रिय पहिचानको महत्त्वपूर्ण हिस्सा” भएको बताए।
उनले कलाकृतिहरू फिर्ता गर्नु “नेपालको सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षण र संरक्षणमा महत्वपूर्ण कदम” र “सांस्कृतिक सम्पदाको पुनःस्थापना र पुनर्स्थापनामा ठूलो योगदान” भएको पनि बताए।
जिल्ला न्यायधिवक्ता ब्रागले HSI र उनको कार्यालयको पुरातात्विक वस्तु बेचबिखन इकाईको कामको प्रशंसा गर्दै “विश्वभरबाट हजारौं चोरी र लुटिएका पुरातात्विक वस्तुहरू बरामद र फिर्ता गरेको” बताए।
उनले “हाम्रो साझा सांस्कृतिक सम्पदा चोरी गर्ने आपराधिक सञ्जाल जतिसुकै परिष्कृत वा जटिल भए पनि आफुहरूले भत्काउने” प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गर्दै “नेपालका अन्य ऐतिहासिक पुरातात्विक वस्तुहरू पत्ता लगाउन र पुन: प्राप्ति गर्नका लागि नेपाल र अन्यत्र हाम्रा साझेदारहरूसँग सहकार्य जारी राख्ने “समेत बताए।
अनुसन्धानको पृष्ठभूमि
जिल्ला सरकारी वकिलको कार्यालयले सन् २०१५ मा सुरु गरेको एचएसआई र नेपाली अधिकारीको संयुक्त अनुसन्धानबाट नेपालबाट चोरी भएका सयौं वस्तुमध्ये चारवटा कलाकृति रहेको बताएको छ ।
अनुसन्धानमा ती कलाकृतिहरू नेपालबाट विभिन्न व्यक्ति तथा संस्थाले तस्करी गरी अमेरिका तथा अन्य देशका सङ्कलनकर्ता र डिलरलाई बिक्री गरेको खुलेको छ ।
जिल्ला सरकारी वकिलको कार्यालयले उक्त वस्तुको उत्पत्ति र स्वामित्वको प्रमाणीकरण गर्न र फिर्ता गर्न सहजीकरण गर्न नेपाली महावाणिज्य दूतावास, परराष्ट्र मन्त्रालय, पुरातत्व विभाग र नेपालका अन्य सम्बन्धित निकायसँग मिलेर काम गरेको जनाएको छ ।
भावी योजनाहरू
नेपाली महावाणिज्य दूतावासले यही साताको अन्त्यसम्ममा नेपाल पठाइने र काठमाडौंस्थित नेपाल राष्ट्रिय संग्रहालयमा प्रदर्शन गरिने बताएको छ ।
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया
