अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सोमबार चीनमाथि थप ५० प्रतिशत भन्सार शुल्क लगाउने धम्की दिएपछि दुई ठूला अर्थतन्त्रबीचको व्यापार युद्ध पुनः चर्किएको छ। ट्रम्पले सामाजिक सञ्जाल Truth Social मा लेख्दै चीनले अमेरिकी सामानमा लगाएको ३४ प्रतिशत भन्सार शुल्क फिर्ता नगरेमा अप्रिल ९ बाट नयाँ तथा उच्च दरका शुल्कहरू लागू हुने चेतावनी दिएका हुन्।
ट्रम्पले Truth Social मा लेखेका छन्:
“हिजो चीनले बदला स्वरूप ३४% भन्सार लगायो, जुन उनीहरूको ऐतिहासिक भन्सार, गैर-आर्थिक अवरोध, अवैध अनुदान र मुद्रास्फीति नियमनका उपायहरूमा आधारित छ। मैले पहिल्यै भनेको थिएँ — जो देशले अमेरिकाविरुद्ध बदला स्वरूप थप भन्सार लगाउँछ, उसमाथि हामीले अझै उच्च भन्सार शुल्क लगाउनेछौं। यदि चीनले भोलि अप्रिल ८ सम्म उक्त भन्सार फिर्ता गरेन भने, अप्रिल ९ देखि चीनमाथि ५०% थप भन्सार लाग्नेछ। साथै, चीनसँगका सबै प्रस्तावित वार्ताहरू तुरुन्त अन्त्य गरिनेछ।”
यदि ट्रम्पले भनेअनुसार नयाँ भन्सार लागू भएमा, चिनियाँ सामानमाथि कुल अमेरिकी भन्सार शुल्क १०४ प्रतिशतसम्म पुग्नेछ, ह्वाइट हाउसले पुष्टि गरेको CNBC ले जनाएको छ ।
चीनको कडा प्रतिक्रिया
चीनले उक्त चेतावनीको तीव्र विरोध गरेको छ। “यदि अमेरिका भन्सार युद्धको माग गर्छ भने चीन अन्तिमसम्म लड्न तयार छ,” चीनको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले मंगलबार प्रतिक्रिया दिएको संचारमाध्यमले जनाएको छन। चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले अमेरिकाको घोषणालाई “अस्वीकार्य धम्की” भन्दै अमेरिका विरुद्ध आवश्यक कदम चालिने स्पष्ट पारेको छ।
द गार्डियनको रिपोर्ट अनुसार, चीनले ट्रम्पको कदमलाई “ब्ल्याकमेल” (blackmail) को संज्ञा दिएको छ भने वाणिज्य मन्त्रालयले यसलाई “एक गल्तीमाथि अर्को गल्ती” भनेर टिप्पणी गरेको छ।
ट्रम्पले पहिलोपटक भन्सार सम्बन्धी योजना सार्वजनिक गरेदेखि नै अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सेयरको गिरावट देखिएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय बजार लगातार तीन दिनदेखि ओरालो लागेको छ।
थप विश्लेषण: यो भन्सार युद्ध किन गम्भीर छ?
विशेषज्ञहरूका अनुसार, ट्रम्पको नयाँ घोषणा केवल व्यापारिक रणनीति मात्र होइन, उनको दोस्रो कार्यकालको आर्थिक राष्ट्रवाद पनि हो।
– चीनमाथिको दबाब रणनीति: ट्रम्पले व्यापार घाटा र उद्योग पलायन रोक्न चीनमाथि आर्थिक दबाब सिर्जना गर्ने नीति अघिल्ला कार्यकालदेखि नै अगाडि सारेका थिए।
– अमेरिकालाई फाइदा या घाटा?: यस्ता भन्सारहरूले केही घरेलु उद्योगलाई छोटो समयका लागि फाइदा दिन सक्छ, तर उपभोक्ताको लागत बढ्ने सम्भावना उच्च हुन्छ।
– चीनको भूमिकाः चीन आफ्ना निर्यातमा विकल्प खोज्न सक्छ (जस्तै भारत, युरोप), तर अमेरिका एक प्रमुख बजार हो जसलाई पूर्णरूपमा टार्न गाह्रो हुनेछ।
भन्सार युद्ध दीर्घकालीन भयो भने:
– वैश्विक व्यापार आपूर्ति श्रृंखला अवरुद्ध हुन्छ।
– अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रास्फीति थप चर्किन्छ।
– लगानीकर्ताको विश्वास घट्छ।
– विकासशील मुलुकहरू थप प्रभावित हुन्छन्।
इन्फोग्राफिक्स: भन्सार द्वन्द्वको असर
निष्कर्षइन्फोग्राफिक्स: भन्सार द्वन्द्वको असर
1. भन्सार वृद्धिको समयरेखा:
– मार्च २०२५: अमेरिका – २५%, चीन – २०%
– अप्रिल ५: अमेरिका – २५%, चीन – ३४%
– अप्रिल ८: अमेरिका – ७५% (घोषणा), चीन – ३४%
– अप्रिल ९: अमेरिका – १०४% (यदि लागू भयो भने), चीन – ३४%
2. प्रमुख प्रभावित क्षेत्रहरू:
– इलेक्ट्रोनिक्स (मोबाइल, ल्यापटप)
– कपडा तथा फुटवेयर
– खेलौना र घरेलु उपकरणहरू
अमेरिका–चीन भन्सार द्वन्द्व केवल व्यापारिक विवाद मात्र होइन, यी दुई महाशक्तिबीचको रणनीतिक प्रतिस्पर्धा हो जसले आगामी दशकको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार नीति निर्धारण गर्न सक्छ।
नेपालजस्ता विकासशील राष्ट्रहरूलाई पनि यस्तो द्वन्द्वले व्यापार, मुद्रा स्फीति, आयात खर्च र आर्थिक स्थिरतामा अप्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ ।
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया
