प्रत्येक वर्ष फाल्गुन कृष्ण पक्षको चतुर्दशी तिथिका दिन महाशिवरात्रि पर्व मनाइन्छ । यस वर्ष महाशिवरात्री शनिबार फाल्गुण ६ गते अर्थात १८ फरवरी २०२३ मा परेको छ।
यसपटक पनि महाशिवरात्रिमा विशेष संयोग परेको छ जसमा पूजा आराधना र व्रत अत्यन्त फलदायी हुने बताइन्छ। यस वर्ष प्रदोष व्रत पनि महाशिवरात्रिको दिन परेको छ भने शनिबार पनि परेको छ । शनिदेव भगवान शिवका परम शिष्य हुन् र भगवान शिवले उनलाई न्यायकर्ता र कर्मको फल दिन नियुक्त गरेका थिए भनिन्छ ।
यस वर्ष महाशिवरात्रिमा प्रदोष व्रत र शनिबार परेको छ । धेरै शुभ योगहरु पनि रहनेछन् ।
भगवान् शिवको गुणगान गाइएका अनेक मन्त्र र स्तुतिहरू वेद, उपनिषद्, रामायण, महाभारत, पुराणलगायत परवर्ति साहित्यहरूमा समेत अत्यधिक मात्रामा पाइन्छ । भगवान् शिवको स्तुतिगानको लागि प्रशिध्द शिवमहिम्नस्तोत्रमा विद्वान् पुष्पदन्तले यसरी श्रध्दा-भक्ति दर्शाएका छन् :
त्रयी साङ्ख्य योग: पशुपतिमतं वैष्णवमिति।
प्रभिन्ने प्रस्थाने परमिदमद: पथ्यमिति च।।
रुचिनां वैचित्र्यादृजुकुटिलनानापथजुषां।
नृणामेको गम्यस्स्तमसि पयसामर्णव इव।।
महाशिवरात्रिको महत्व
सम्पूर्ण जीवात्माहरुको उत्पत्ति, रक्षा र संहार गर्ने भगवान् श्रीपशुपतिनाथ हुनुहुन्छ भन्ने कुरा वैदिन वाङमयहरुको परिशीलनबाट अवगत हुन्छ । मल, माया–मोह एवं अज्ञान आदि बन्धनमा जकडिएका पशुरुपी जीवात्माहरुलाई ती बन्धबाट छुटकारा दिलाउने हुनेले नै उहाँलाई ‘पशुपति’ भनिएको हो ।
यसैले जसले यस रुपमा भगवान् पशुपतिलाई चिनेका छन् उनीहरु आफ्ना अवगुणहरुलाई त्यागेर पशुपतिनाथको शरण प्राप्त गरौं भन्ने मनशायले नै पशुपतिनाथको भक्ति, साधना र आराधना गर्न लालयित हुन्छन् र त्यसैका लागि टाढा–टाढादेखि धाउँछन् नेपालमा मनाइने महाशिवरात्रिको केन्द्रविन्दु यही विश्वप्रसिद्ध मन्दिर रहने गरेको छ।
धेरै हिन्दूहरूका लागि जीवनमा एकपटक नपुगी नहुने तीर्थस्थल पशुपतिनाथ हो । थुप्रै भारतीय हिन्दूहरू भारतमा मुख्य तीर्थहरू पुगिसकेपछि अनिवार्य रूपमा पशुपतिनाथको दर्शन गर्ने गर्छन् । पशुपतिनाथ धेरै हिन्दूहरूका लागि जीवनमा एकपटक नपुगी नहुने तीर्थस्थल हो । थुप्रै भारतीय हिन्दूहरू भारतमा मुख्य तीर्थहरू पुगिसकेपछि अनिवार्य रूपमा पशुपतिनाथको दर्शन गर्ने गर्छन् । पशुपतिनाथको दर्शन गर्ने तीर्थालुहरूलाई मानवमा अन्तरनिहित पशुको जस्तो गुणबाट मुक्त हुन सहयोग पुग्छ । पशुपतिनाथमा पूजा र दर्शन गर्नाले धेरै लाभ मिल्ने हिन्दू धर्मावलम्बीको विश्वास रहँदै आएको छ । विश्वभरिका मानिसहरू अहिले आध्यात्मिक ज्ञानको खोजीमा लागिरहेका छन् । महाशिवरात्रि पर्वमार्फत् पशुपतिनाथलाई विश्वको आध्यात्मिक केन्द्रका रूपमा विकास गर्न सकिने प्रचुर सम्भावना छ । धेरै मानिसलाई पशुपतिनाथको दर्शन र भ्रमण गर्न आकर्षित गर्न सक्ने ठाउँ छ । पशुपतिनाथको दर्शन गर्ने तीर्थालुहरूलाई मानवमा अन्तरनिहित पशुको जस्तो गुणबाट मुक्त हुन सहयोग पुग्छ । पशुपतिनाथमा पूजा र दर्शन गर्नाले धेरै लाभ मिल्ने हिन्दू धर्मावलम्बीको विश्वास रहँदै आएको छ । विश्वभरिका मानिसहरू अहिले आध्यात्मिक ज्ञानको खोजीमा लागिरहेका छन् । महाशिवरात्रि पर्वमार्फत पशुपतिनाथलाई विश्वको आध्यात्मिक केन्द्रका रूपमा विकास गर्न सकिने प्रचुर सम्भावना छ । धेरै मानिसहरूलाई पशुपतिनाथको दर्शन र भ्रमण गर्न आकर्षित गर्न सक्ने ठाउँ छ । यसैले नेपालले आध्यात्मिक फाइदा लिन सक्छ ।
भगवान् शिवका गणहरू नाग, नन्दी, भृंगी, चौसठ्ठी योगिनी, क्षेत्रपाल, वेताल, महाकाली, वीरभद्र आदिको आह्वान पूजा गरेर महाशिवरात्रि पर्व मनाइन्छ । वैदिक मन्त्रहरूमा रुद्र, श्रीपशुपति महाशिव, महादेव, आशुतोश, अघोर, सद्योजात, वामदेव, तत्पुरुष, इशान रुद्र आदि नामहरूबाट चारै वेदका ऋचाहरूमा भगवान् शिवको स्तुति गरिएको छ ।
- शिव र शक्तिको मिलनको महान पर्वलाई महाशिवरात्रि भनिन्छ। यसले संसारमा प्रकृति र पुरुषबीचको सम्बन्धलाई परिभाषित गर्दछ र हामीले हाम्रो प्रकृतिलाई अलिकति पनि हानी नगर्ने अठोट लिनुपर्छ। किनकी प्रकृतिले आमा भएर जीवनमा हाम्रो पालनपोषण गर्छिन् ।
- शिव पुराणका अनुसार महाशिवरात्रिमा शिवको आराधना गर्ने भक्तहरूले जीवित प्राणी भएर र पानी नपिई सबै सुख प्राप्त गर्छन्। महाशिवरात्रिको व्रत गर्नाले अनेक गुणा फल प्राप्त हुन्छ ।
- भगवान महादेव र माता पार्वतीको भेटको आजको दिन अत्यन्त पवित्र र शुभ मानिन्छ । यस दिन व्रत बसेर भगवान शिवको आराधना गर्नु पर्दछ ।
- शिवरात्रिलाई भगवान शिव र माता पार्वतीको विवाहको पर्वका रूपमा पनि मनाइन्छ। परोपकारी सदाशिव र परम कल्याणकारी माता पार्वतीको पवित्र मिलनलाई परिभाषित गर्ने महाशिवरात्रि पर्वले हामीलाई जीवनमा सबै कुरा उपलब्ध गराउने क्षमता देखाउँछ। यस दिन भगवान शिव र माता पार्वतीको सँगै पूजा गर्नाले जन्म-जन्मको कष्टबाट मुक्ति मिल्ने भनाई छ ।
(लेखमा प्रदान गरिएको जानकारी धार्मिक मान्यताहरुमा आधारित छन । ग्लोबल न्युज ब्रेक मिडियाले कुनै पनि प्रकारको मान्यता, जानकारी पुष्टि गर्दैन। कुनै पनि जानकारी वा विश्वास गर्नु अघि सम्बन्धित विशेषज्ञसँग परामर्श लिनुहोस्।)
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया
