नेपाल सरकारले सामाजिक सञ्जाललाई थप व्यवस्थित र मर्यादित बनाउने उद्देश्यले मुलुकमा सामाजिक सञ्जालको प्रयोगलाई नियमन गर्न नयाँ निर्देशिका जारी गरेको बताएको छ । सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालयले सोमबार ‘सामाजिक सञ्जालको प्रयोग नियमनका लागि निर्देशिका, २०८०’ सार्वजनिक गरेको हो ।
निर्देशिका अनुशारको बन्देज यस्तो छः
- छद्मभेषी वा फेक खाता बनाउन र त्यस्ता खाताबाट विषयवस्तु उत्पादन वा सेअरका साथै टिप्पणी गर्न
- घृणा फैलाउने, सामाजिक सद्भाव र सहिष्णुतामा आँच आउने प्रकृतिका अभिव्यक्ति दर्शाउने शब्द, श्रव्यदृश्य, तस्बिर सेयर गर्ने र ट्रोल गर्न
- अपमानजनक शब्द, श्रव्यदृश्य, तस्बिर, ट्रोल बनाइ घृणायुक्त अभिव्यक्ति, गाली बेइज्जती गर्न, हेट स्पीच मानिने कार्य गर्न
- व्यक्तिको तस्बिर विकृत रूपले परिमार्जन गर्न
- निजी मामिलाका फोटो भिडिओ अनुमतिविना प्रयोग गर्न
- अश्लील शब्द, तस्बिर, भिडिओ, अडियो एनिमेसन प्रसारण, प्रकाशन, टिप्पणी गर्न
- बालबालिकालाई हानी पुर्याउने सामग्री तथा बाल यौन शोषण, यौन दुर्व्यवहार, देह व्यापार जस्ता निषिद्ध क्रियाकलापलाई प्रोत्साहन गर्न
- मिथ्या सूचना, भ्रामक सूचना, दुष्प्रचार, सूचना तोडमरोड प्रकाशन वा प्रसारण गर्न,
- जुवा खेलाउने वा जुवा खेल्न प्रोत्साहन गर्न
- सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गरी कसैको आईडी तथा सूचना ह्याक गर्न र फिसिङ, इम्पोष्टर जस्ता कार्य गर्न लगायत छन्।
निर्देशिका अनुसार नेपालमा सञ्चालित सबै सामाजिक सञ्जालहरूले निर्देशिका प्रकाशित भएको ६ महिनाभित्र मन्त्रालयमा दर्ता गर्नुपर्नेछ । प्लेटफर्महरूले नेपालको कानुन र नियमहरूको पालना गर्ने, देशको सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता र राष्ट्रिय एकताको सम्मान गर्ने र प्रयोगकर्ताहरूको हक र हितको संरक्षण गर्नु पर्ने निर्देशिकामा भनिएको छ।
दिशानिर्देशहरूले गुमनाम वा छद्मनामी पहिचान (नक्कली आईडी), सामाजिक सञ्जालमा पृष्ठहरू वा समूहहरूको सिर्जना र प्रयोगलाई पनि निषेध गर्दछ, साथै झूटा, भ्रामक, अपमानजनक, अपमानजनक, अश्लील, हिंसात्मक सामग्रीको उत्पादन, साझेदारी वा टिप्पणी गर्न निषेध गरिएको छ। घृणित, भेदभावपूर्ण, वा अन्यको वैवाहिक स्थिति र पारिवारिक स्थितिमा हानिकारक हुने सामाग्री उत्पादन प्रकाशन गर्न निषेध गरिएको छ ।
सामाजिक संजालको कार्यान्वयनको अनुगमन र सुपरिवेक्षण गर्नेछ, र निर्देशहरू उल्लङ्घन गरेको फेला परेका खाताहरू, पृष्ठहरू, समूहहरू, वा सामग्रीहरू ब्लक, मेटाउने, वा निलम्बन लगायत उल्लङ्घन गर्नेहरू विरुद्ध आवश्यक कारबाही गर्ने मन्त्रालयले निर्देशनमा जनाएको छ।
नेपाल सरकारले सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग रोक्न र समाज र राष्ट्रको हितमा यसको सकारात्मक र रचनात्मक प्रयोगलाई प्रवर्द्धन गर्न निर्देशिका तर्जुमा गरिएको जनाएको छ । सरकारले सामाजिक सञ्जाललाई जिम्मेवारीपूर्वक र सम्मानपूर्वक प्रयोग गर्न र कुनै उल्लंघन भएमा मन्त्रालय वा सम्बन्धित निकायमा रिपोर्ट गर्न पनि प्रयोगकर्ताहरूलाई आग्रह गरेको छ।
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया
