पुस्ता प्रायः समाज, संस्कृति, र प्रविधिको परिवर्तनद्वारा परिभाषित हुन्छन्। जेनरेशन जेड (१९९७–२०१२) र जेनरेशन अल्फा (२०१३–२०२४) पछि आउने अर्को पुस्तालाई “जेनरेशन बीटा” भनेर चिनिने गरिन्छ। यो नाम ‘अल्फा’ पछि ग्रीक वर्णमालाको ‘बीटा’ बाट आएको हो।
यस लेखमा हामी जेनरेशन बीटाको परिचय, यसलाई प्रभाव पार्ने प्रमुख कारकहरू, र यसको सम्भावित प्रभावहरूको विश्लेषण गर्नेछौं।
जेनरेशन बीटा को हुन्?
जेनरेशन बीटा २०२५ देखि २०३९ सम्म जन्मिने व्यक्तिहरूलाई जनाउँछ। यो १४ वर्षको अवधिमा जन्मिने बच्चाहरूले आफ्नो प्रारम्भिक जीवनमा अभूतपूर्व प्राविधिक विकास, जलवायु परिवर्तनको चुनौती, र समाजको बदलिँदो मान्यताहरू अनुभव गर्नेछन्।
यी बालबालिकाहरू प्रविधिसँग जोडिएको, वातावरणप्रति सचेत, र अनुकूलनशील हुने अपेक्षा गरिएको छ। उनीहरूको जीवन शैली विश्वव्यापी नवप्रवर्तनद्वारा निर्देशित हुनेछ।
‘जेनरेशन बीटा’ किन?
‘बीटा’ नाम प्रयोग गर्नुको पछाडि केहि कारणहरू छन्:
1. ग्रीक वर्णमाला: ‘अल्फा’ पछि ‘बीटा’ नाम स्वाभाविक रूपमा अगाडि आउँछ।
2. प्राविधिक संकेत: प्रविधिमा ‘बीटा’ शब्दले परीक्षण वा विकासको चरण जनाउँछ।
3. डिजिटल युगको सम्बन्ध: जेनरेशन बीटा पूर्णतः डिजिटल युगमा हुर्कने भएकाले यो नाम प्रासंगिक छ।
जेनरेशन बीटाको परिचय निर्धारण गर्ने मुख्य कारकहरू
१. प्राविधिक विकास
• एआई र अटोमेशन:
विश्व आर्थिक मञ्चका अनुसार, कृत्रिम बौद्धिकता (AI) उद्योग र अर्थतन्त्रलाई रूपान्तरण गर्दैछ।
• भर्चुअल रियलिटी:
PwC को रिपोर्टले २०३० सम्म भर्चुअल रियलिटीले विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा £१.४ ट्रिलियनको योगदान गर्न सक्नेछ भनी देखाएको छ।
• अन्तरिक्ष अन्वेषण:
नासाका अनुसार, २०३० सम्ममा मङ्गल ग्रहमा मानिस पुर्याउने प्रयास भइरहेको छ।
२. जलवायु परिवर्तन र दिगोपन
• पर्यावरणप्रति सचेत शिक्षा:
संयुक्त राष्ट्र संघले २०३० सम्म सबैका लागि निःशुल्क आधारभूत शिक्षा सुनिश्चित गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
• हरित प्रविधि:
अन्तर्राष्ट्रिय उर्जा एजेन्सीका अनुसार, विद्युतीय सवारी साधनले उत्सर्जन घटाउन ठूलो योगदान पुर्याउनेछन्।
३. शिक्षा र सिकाइ
• व्यक्तिगत शिक्षा:
ओइसीडीको परियोजनाले २१औं शताब्दीका लागि आवश्यक सीप, मूल्य, र दृष्टिकोणलाई केन्द्रमा राखेर शिक्षा प्रणाली विकास गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
• वैश्विक सहकार्य:
युनेस्कोको डिजिटल ट्रान्सफर्मेसन परियोजनाले शिक्षा नीति र योजनामा डिजिटलरण लागू गर्न देशहरूलाई समर्थन गर्दछ।
४. समाजिक परिवर्तनहरू
• परिवार संरचनाको परिबर्तन:
Pew Research Center का अनुसार, पारिवारिक विविधता र समावेशिता बढ्दैछ।
• वैश्वीकरण:
अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषका अनुसार, अर्थतन्त्रहरूको बढ्दो एकता जेनरेशन बीटाका लागि महत्त्वपूर्ण हुनेछ।
५. स्वास्थ्य र दीर्घायु
• उन्नत चिकित्सा:
जीन थेरापीले जीवनको आयु बढाउन सक्ने सम्भावना देखाएको छ।
• मानसिक स्वास्थ्य जागरूकता:
विश्व स्वास्थ्य संगठनले मानसिक स्वास्थ्य विषयमा जागरूकता अभियान चलाइरहेको छ।
जेनरेशन बीटाका चुनौतीहरू र अवसरहरू
चुनौतीहरू
• प्रविधिप्रति निर्भरता:
अमेरिकी मनोवैज्ञानिक संघका अनुसार, अत्यधिक स्क्रिन समयले सामाजिक र भावनात्मक विकासमा बाधा पुर्याउन सक्छ।
• जलवायु संकट:
आईपीसीसीको रिपोर्टले समुद्री सतह बढ्दा उत्पन्न हुने समस्याहरूको उल्लेख गरेको छ।
• आर्थिक परिवर्तन:
म्याक्किन्सेका अनुसार, अटोमेशनले श्रम बजारमा ठूलो परिवर्तन ल्याउनेछ।
अवसरहरू
• वैश्विक जडान:
डेलोइटको रिपोर्टका अनुसार, डिजिटल परिवर्तनले समस्याहरू समाधान गर्न वैश्विक सहकार्यलाई बढावा दिनेछ।
• प्राविधिक सीप:
जेनरेशन बीटा डिजिटल उपकरणहरूसँग अभ्यस्त हुने भएकाले नवप्रवर्तनका लागि तयार रहनेछन्।
• समावेशिता र समानता:
बढ्दो जडानका कारण, जेनरेशन बीटा सामाजिक न्यायको प्रवर्द्धन गर्न सक्नेछ।
जेनरेशन बीटाको भविष्य
जेनरेशन बीटा मानवता र प्रविधिको मिलनबाट निर्देशित हुनेछ। उनीहरूले जलवायु लक्ष्य हासिल भएको देख्नेछन् र मङ्गल ग्रहमा मानवको बस्ती स्थापना भएको अनुभव गर्न सक्नेछन्।
यो पुस्ता मानव इतिहासकै सबैभन्दा नवीन, अनुकूलनशील, र सहिष्णु बन्ने सम्भावना छ।
यसबारे थप जानकारीकालागि तल दिइएका लिंकहरूमा गएर पढन सकिनेछ।
1. World Economic Forum:
How AI Is Transforming Industries and Economies
2. PwC:
Virtual and Augmented Reality Could Deliver a £1.4 Trillion Boost to the Global Economy by 2030
3. NASA:
4. United Nations:
5. International Energy Agency:
6. OECD:
Future of Education and Skills 2030
7. UNESCO:
Digital Transformation Collaborative
8. Pew Research Center:
Household Structure and Family Roles
9. International Monetary Fund (IMF):
10. National Center for Biotechnology Information (NCBI):
11. World Health Organization (WHO):
12. American Psychological Association (APA):
Kids, Screens, and Interpersonal Skills
13. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC):
Sea Level Rise and Its Implications
14. McKinsey & Company:
Generative AI and the Future of Work in America
15. Deloitte:
From Doing Digital to Being Digital
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया