यमपञ्चकसमेत भनिने तिहारको पाँचौं तथा अन्तिम दिन आज भाइटीका मनाईदै छ। देशैभर धुमधामका साथ चिनिने यस अन्तिम दिनमा दाजुभाइ दिदीबहिनीले एकअर्काको पूजा–आराधना गरी आज विशेष पर्व मनाउँदैछन ।
भाइटीका आज दिनभर लगाउन कुनै बाधा नभए पनि साइत खोज्नेका लागि बिहान ११:३७ बजेको अभिजित् मुहूर्तको समय उत्तम रहेको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले जनाएको छ।
यस वर्ष भाइटीका लगाइदिने दिदीबहिनी पूर्व र लगाइमाग्ने दाजुभाइ पश्चिम फर्कनुपर्ने समितिले जनाएको छ ।
भाइटीकामा दिदीबहिनीहरूले आफ्ना दाजुभाइको वरिपरि पानी र आशीर्वादको तेलको सुरक्षात्मक रेखा बनाउँछन्। मखमली फूल (गोम्फ्रेना ग्लोबोसा) बाट बनाइएको विशेष माला दाजुभाइको घाँटीमा लगाइन्छ, किनभने यो फूल दाजुभाईको लामो आयुको लागि परिचित छ।
आज लक्ष्मी पूजाका दिन स्थापना गरिएको दियो, कलश र गणेशको पूजा गरी मूल थालीमा लेखिएको अष्टदलमा मार्कण्डेय, अश्वत्थामा, बलि, व्यास, हनुमान, विभीषण, कृपाचार्य र परशुराम गरी अष्ट चिरञ्जीवी, चित्रगुप्त, यमराज, यमुना र धर्मराज, गणपत्यादि वनस्पत्यन्त देवताको समेत पूजा आराधना गरी दिदी बहिनीले दाजुभाइलाई तेलको धाराले छेकेर परम्पराअनुसार सप्तरङ्गी वा पञ्चरङ्गी टीका, मखमली, सयपत्री वा गोदावरीलगायतका फूलका माला लगाइदिने गरिन्छ ।
दाजुभाइको निधारमा राखिएको टिका सातवटा रङको हुने भएकाले यो पनि अद्वितीय छ ।दाजुभाइले पनि दिदिबहिनीको निधारमा टीका लगाउँछन् ।दिदीबहिनीलाई पूजा गर्नाले अखण्ड सौभाग्य र ऐश्वर्य प्राप्त हुने शास्त्रीय मान्यता रहेको छ ।
दाजु बहिनी भन्दा जेठो होस् वा कान्छो भए पनि भाईटीका गरिन्छ र पहिलो काका वा काका भाई पनि भाइटीकाका लागि योग्य हुन्छन्।
दाजुभाईले आफ्नो निधारले आफ्ना दिदिबहिनीहरूको खुट्टा ढोक्छन, जसको अर्थ प्रेम, आदर र भक्ति हो। दाजुभाइहरूले सेल रोटी, फलफूल, प्याकेज गरिएको खाना र ढाका टोपी (नेपालले बनाएको टोपी) जस्ता विभिन्न प्रकारका पकाएको खानाहरू पाउँछन् भने दिदीबहिनीहरूले नगद वा कपडा जस्ता अन्य उपहारहरू प्राप्त गर्छन्।
तिहारको भाइटीकामा दाजुभाइको टाउकोमा ढाका टोपी (टोपी) लगाउने चलनको विशेष अर्थ छ । टोपीजस्तै दाजुभाइको शिर उँचो होस् भन्ने प्रतीकात्मक सन्देशसहितको ढाका टोपी उपहार स्वरूप दिइन्छ । अर्कोतर्फ भाइटीकामा आफन्तको टाउको खाली छाड्नु हुँदैन भन्ने मान्यता छ । टोपी लगाउनुको कारण यही हो ।
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया
