अमेरिकाले आज स्वतन्त्रता दिवस अर्थात ‘फोर्थ अफ जुलाई’ मनाउँदै छ । हरेक वर्ष जुलाई ४ मा अमेरिकामा स्वतन्त्रता दिवस मनाइन्छ । जुलाई ४ , जसलाई सामान्यतया अमेरिकामा स्वतन्त्रता दिवस भनेर चिनिन्छ, अमेरिकीहरूको हृदयमा राष्ट्रिय गौरव र उत्सवको दिनको रूपमा यस दिनले विशेष स्थान राख्छ। यो दिनले सन् १७७६ मा स्वतन्त्रताको घोषणामा हस्ताक्षर गरेको वार्षिकोत्सवलाई जनाउछ , जब तेह्र अमेरिकी उपनिवेशहरूले ब्रिटिश शासनबाट आफ्नो स्वतन्त्रता घोषणा गरेका थिए ।
सन् १७७६ जुलाई ४ मा बेलायतबाट अमेरिका स्वतन्त्र भएको अवसरमा यो दिवस मनाइने गरिएको हो । यो दिन संघीय सरकारले सार्वजनिक बिदा दिने गर्दछ।
दिवसको अवसरमा पटकाबाजी गर्ने , घुमफिर गर्ने , उत्सव मनाउने, वनभोज खाने , बार्वाक्यु गर्दै मासुका परिकार बनाएर खाने, सांगीतिक कार्यक्रम, झाँकी प्रदर्शन आदि इत्यादि गर्ने गरिन्छ। र विशेष गरी अमेरिकाका सबै राज्यमा संघीय सरकारले हर्षोल्लासका साथ विशेष कार्यक्रम सहित मनाउने गर्छ ।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि:
यो सन्दर्भ करिब अढाई सय वर्ष अघिको हो । अमेरिकामाथि बेलायती कब्जा थियो । बेलायती कानुनको विभेदपूर्ण व्यवहारका कारण अमेरिकीलाई बेलायती-शासन मनपरेको थिएन। यहि क्रममा सन् १७७४ मा १३ मध्ये १२ उपनिवेशका प्रतिनिधिहरू पेन्सलभानिया राज्यको फिलाडेल्फियामा भेला भए । जर्जियाका प्रतिनिधिमात्र अनुपस्थित थिए । यी उपनिवेशमा बेलायत विरुद्ध लड्ने तयारी भइरहेको थियो। अनि बेलायत विरुद्ध युद्ध पनि शुरु भयो।
सन् १७७५ मा युद्ध चलिरहेको थियो। अमेरिकी कंग्रेसले थोमस जेफरसन र अन्य ज्ञातालाई ‘स्वतन्त्रताको घोषणा-पत्र’ तयार गर्ने जिम्मेवारी दियो। जेफरसनले घोषणा-पत्र तयार पारेपछि जोन एडम्स्, बेन्जामिन फ्र्याङ्कलिनसहितको समितिलाई मूल्यांकन गर्न दिए । उक्त समितिले घोषणा-पत्रमा केही संशोधन गरेपछि कंग्रेसमा पढेर सुनाइयो। यी १३ उपनिवेशले स्वतन्त्रताको घोषणा-पत्र सन् १७७६ जुलाई ४ मा ग्रहण गरे ।
अमेरिकामा शुरूमा १३ राज्यहरू मात्र थिए। ती – डेलावर, पेन्सलभेनिया, न्यू जर्सी, जर्जिया, कनेक्टिकट, मासाचुसेट्स, मेरिल्याण्ड, साउथ क्यारोलाईना, न्यु ह्याम्सर, भर्जिनिया, न्यु योर्क, नर्थ क्यारोलाईना र रोड आइल्याण्ड हुन् । बेलायतको उपनिवेशबाट अमेरिकालाई स्वतन्त्र बनाउने शुरुका यी १३ राज्य मात्र हुन्।
राष्ट्रिय पहिचान र देशभक्ति :
जुलाई ४ तारिखले स्वतन्त्रता, समानता र प्रजातन्त्रको सिद्धान्तमा स्थापित राष्ट्रको जन्मलाई जनाउँछ। राष्ट्रको स्वतन्त्रताको लागि लड्ने प्रारम्भिक देशभक्तहरूले देखाएको साहस र दृढ संकल्पको सम्झनाको रूपमा जुलाई ४ का दिन बिभिन्न कार्यक्रमहरु गरिन्छ । केवल एक स्मरण मात्र होइन, स्वतन्त्रता दिवसले अमेरिकी भावना र यसको विविध जनसंख्यालाई एकताबद्ध गर्ने साझा मूल्यहरूलाई मूर्त रूप दिन्छ। यसले राष्ट्रिय पहिचानको भावनालाई बलियो बनाउँछ, गहिरो जरा भएको देशभक्तिलाई बढावा दिन्छ जसले राजनीतिक भिन्नताहरू पार गर्छ र नागरिकहरूलाई उत्सवमा सँगै ल्याउँछ।
परम्परा र उत्सवहरू:
जुलाई ४ मा मनाइने उत्सवहरू साना सहरहरूदेखि ठूला शहरहरूमा भिन्न हुन्छन्, तर तिनीहरू सबैले उत्सव र सामुदायिक भावनाको साझा बिचारलाई आदान प्रदान गर्छन्। यस दिनको सबैभन्दा विशिष्ठ परम्पराहरू मध्ये एक पटका तथा आतिशबाजी प्रदर्शन हो। घर घरमा आतिशबाजी गरेर खुशियाली मनाइन्छ। आतिशबाजीद्वारा रातको आकाशलाई जीवन्त रंगहरू र चम्किलो ढाँचाहरूले उज्यालो पार्छ। आतिशबाजीले मुक्तिको क्षणको प्रतीक बनाउँछ र दर्शकहरूमाझ विस्मय र आनन्दको भावना जगाउँछ। यसदिन परेडहरू गरिन्छन। मार्चिङ ब्यान्डहरू, देशभक्तिको प्रतीकहरूले सजिएका फ्लोटहरू, र सहभागीहरूले रातो, सेतो र नीलो पहिरन लगाएका हुन्छन ।
जुलाई ४ मा पारिवारिक जमघट र बारबेक्यूहरूले पनि प्रमुख स्थान राख्छन्। यो दिन साथीहरू र आफन्तहरू जम्मा हुन्छन्, हाँसो, स्वादिष्ट खाना, र कथाहरू आपसमा साटने गर्दछन। घरपछाडि बारबेक्यूहरू, तिनीहरूको सिजिङ ग्रिलहरू र मुखमा पानी आउने मिठा खानाका बास्नाहरू, यस राष्ट्रिय छुट्टीमा अमेरिकी पाक परम्परा नै हो। ४ जुलाईमा लाइभ संगीत कन्सर्टहरू र खेलकुद कार्यक्रमहरूको आयोजना गरिन्छन , जसले मित्रता र सामुदायिक संलग्नताको भावनालाई बढावा दिन्छ।
प्रतिबिम्ब र नवीकरणको प्रतिबद्धता:
स्वतन्त्रता दिवस विगतका उपलब्धिहरू मनाउने अवसर मात्र नभएर प्रतिबिम्बको अवसर र राष्ट्रलाई निहित मूल्यमान्यताप्रति नवीकरण गर्ने अवसरका रुपमा समेत मनाइन्छ । यस दिनले स्वतन्त्रता स्थिर होइन तर निरन्तर प्रयास हो जसमा आफ्ना नागरिकहरूको सतर्कता र समर्पण आवश्यक पर्दछ भन्ने संदेश समेत दिन्छ । यस दिन, अमेरिकीहरूले स्वतन्त्रताको लागि लड्नेहरूको बलिदानलाई श्रद्धांजलि अर्पण गर्दछ र संविधानमा समावेश गरिएको स्वतन्त्रता र अधिकारहरूको रक्षा गर्न आफ्नो प्रतिबद्धता जाहेर गर्दछन ।
