नेपालले भारत र बंगलादेशसँग जलविद्युत् निर्यात गर्न ऐतिहासिक त्रिपक्षीय सम्झौतामा हस्ताक्षर गरी ऊर्जा क्षेत्रमा नयाँ चरणको सुरुवात गरेको छ। यो सम्झौताले नेपाललाई बंगलादेशबाट वार्षिक ९.२ मिलियन अमेरिकी डलर कमाउन सक्षम बनाउनेछ। यो सम्झौता दक्षिण एशियामा नेपाललाई उदीयमान ऊर्जा बजारको महत्त्वपूर्ण जलविद्युत् निर्यातकर्ताको रूपमा स्थापित गर्दै, ऊर्जा निर्यातमार्फत आर्थिक फाइदा दिलाउनेछ।
सम्झौताका प्रमुख बुँदाहरू
यस सम्झौताअन्तर्गत, नेपालले हरेक वर्ष वर्षायाममा जुन १५ देखि नोभेम्बर १५ सम्म भारतमार्फत बंगलादेशलाई ४० मेगावाट जलविद्युत् निर्यात गर्नेछ। विद्युत् ढल्केबर-मुजफ्फरपुर ४०० केभी प्रसारण लाइनमार्फत भारत हुँदै बंगलादेशमा पुर्याइनेछ। प्रतियुनिट विद्युत् मूल्य अमेरिकी ६.४ सेन्ट निर्धारण गरिएको छ। यस सम्झौतामा भारतले नेपालबाट बंगलादेशसम्म विद्युत् स्थानान्तरण गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्नेछ ।
यो सम्झौता नेपालको लागि विशेष आर्थिक अवसर हो, किनकि यसले देशलाई जलविद्युत् स्रोतको माध्यमबाट आम्दानी गर्न सक्षम बनाउनेछ। नेपालमा ८०,००० मेगावाटभन्दा बढी जलविद्युत् सम्भावना रहेको अनुमान गरिएको छ, तर यसमध्ये थोरै मात्रको विकास भएको छ।
नेपालको आर्थिक र रणनीतिक महत्व
नेपालले यो सम्झौताबाट प्राप्त गर्ने वार्षिक ९.२ मिलियन अमेरिकी डलरले आर्थिक विकासमा सहयोग पुर्याउनेछ। ऊर्जा निर्यात गर्न सक्षम हुनु नेपालको अर्थतन्त्रलाई विविधीकरण गर्न र जलस्रोतहरूको अधिकतम उपयोग गर्न महत्त्वपूर्ण साबित हुनेछ। साथै, यस सम्झौताले नेपाललाई दक्षिण एशियामा महत्त्वपूर्ण रणनीतिक स्थान दिन्छ, जसले छिमेकी देशहरूसँगको सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउँछ।
नेपालले जलविद्युत् निर्यातबाट आर्थिक फाइदा मात्र होइन, दक्षिण एशियाको ऊर्जा सुरक्षा प्रवर्द्धन गर्न पनि सहयोग पुर्याउँछ। यो सम्झौता विश्वव्यापी स्तरमा स्वच्छ ऊर्जा र दिगो विकासको लागि नेपाललाई अग्रपंक्तिमा ल्याउने अर्को महत्वपूर्ण कदम हो ।
क्षेत्रीय सहकार्यको दिशामा नयाँ पहल
यो त्रिपक्षीय सम्झौता नेपाल, भारत, र बंगलादेशबीचको ऊर्जा सहकार्यलाई महत्त्वपूर्णका साथ हेरिएको छ। यसले क्षेत्रीय विकासका लागि स्वच्छ ऊर्जाको महत्त्वलाई बलियो बनाउँदैछ। सम्झौताको सफल कार्यान्वयनले भविष्यमा अझ ठूलो ऊर्जा परियोजनाहरूको लागि मार्ग खोल्ने सम्भावना रहेको छ।
यस प्रकार, नेपालले आफ्नो जलविद्युत् सम्भावनालाई निर्यातमार्फत उपयोग गरेर आर्थिक वृद्धि र ऊर्जा क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिने अवसर सिर्जना गरेको छ।
सत्य, तथ्य र स्वतन्त्र सामूदायिक डिजिटल मिडिया
