मंगलवार न्यायाधीश सुसान क्रफोर्डले विस्कन्सिन सर्वोच्च अदालतको चुनावमा ऐतिहासिक जित हासिल गर्दै पूर्व महान्यायाधिवक्ता ब्राड शिमेललाई पराजित गरिन्। यससँगै सर्वोच्च अदालतमा ४-३ को उदारवादी (लिबरल) बहुमत सुरक्षित भएको छ। एनविसी न्यूज लगायतका प्रमुख सञ्चारमाध्यमहरूले क्रफोर्डलाई विजयी घोषित गरेका छन्।
यो जितले डेमोक्र्याटहरूका लागि ठूलो राहत मिलेको छ । उता, ब्राड शिमेलको पराजयले एलन मस्क र डोनाल्ड ट्रम्पका लागि कडा झट्का लागेको छ। शिमेलको अभियानमा लाखौं डलर खर्च गरेका मस्क र ट्रम्प अन्ततः असफल भए।
अमेरिकी इतिहासमा महॅगो चुनावी खर्च भएको मानिएको यस निर्वाचनमा विस्कन्सिनका मतदाताहरूले स्पष्ट सन्देश दिए—धनीहरूसँग जतिसुकै पैसा भए पनि, मतदाताको निर्णयभन्दा ठूलो केही हुँदैन।
अत्यधिक खर्च भएको न्यायाधिसको निर्वाचन
यो निर्वाचनमा पैसाको खोलो बगाइएको थियो। ब्रेन्नन सेन्टर फर जस्टिसका अनुसार सोमबारसम्म खर्च ९० मिलियन डलर नाघिसकेको यो चुनावलाई अमेरिकाको इतिहासकै सबैभन्दा महँगो राज्य सर्वोच्च अदालतको निर्वाचन भएको मानिएको छ। WisPolitics लगायतका केही स्रोतहरूले यो रकम १०० मिलियन डलरभन्दा बढी हुन सक्ने अनुमान गरेका छन्।
मस्कले अमेरिका पीएसी (America PAC) र बिल्डिङ अमेरिकाज फ्युचर (Building America’s Future) जस्ता समूहहरू मार्फत कम्तीमा २० मिलियन डलर शिमेलको समर्थनमा खर्च गरेको रिपोर्ट छ। उनी चुनाव प्रचारमा प्रत्यक्ष रूपमा पनि सक्रिय रहे—ग्रीन बेमा चीजहेड टोपी लगाएर प्रचार गरे र $१०० दिने याचिका अभियान जस्ता विवादास्पद रणनीति अपनाए। उनले विस्कन्सिन रिपब्लिकन पार्टीलाई थप २ मिलियन डलर सहयोग गरेको बताइन्छ।
यसैबीच, क्रफोर्डको अभियानले पनि ठूलो आर्थिक समर्थन पायो। उनलाई विस्कन्सिन डेमोक्र्याटिक पार्टी र प्रमुख दाताहरू जर्ज सोरोस तथा JB प्रिट्जकर जस्ता व्यक्तित्वहरूले समर्थन गरे, जसले २२ मिलियन डलरभन्दा बढी रकम संकलन गर्यो। डेमोक्र्याटिक समूहहरूले मस्कलाई “बाहिरी हस्तक्षेपकारी” को रूपमा चित्रण गर्दै उनको विरुद्धमा आक्रामक प्रचार अभियान चलाए, जसले एक साधारण न्यायिक प्रतिस्पर्धालाई राष्ट्रव्यापी चासोको विषय बनायो।
उल्लेखनिय मतदाताको सहभागिता
२० लाखभन्दा बढी मत खसेको यस चुनावमा मतदाताहरूको उत्साह असाधारण देखियो। विशेष गरी मिल्वाकीमा यति धेरै मतदान भयो कि केही मतदान केन्द्रहरूमा थप मतपत्रहरू छाप्नुपर्ने स्थिति आयो।
अन्ततः, क्रफोर्डले ५४% मत प्राप्त गर्दै शिमेललाई ४६% को अन्तरले पराजित गरिन्। शिमेलले हार स्वीकार गरे भने, क्रफोर्डले म्याडिसनमा आफ्ना समर्थकहरूलाई सम्बोधन गर्दै यस चुनावलाई बाहिरी प्रभावको विरुद्धमा जनताको जितको रूपमा चित्रण गरिन्।
उनले यो चुनावलाई डेभिड बनाम गोलियथ को रूपमा प्रस्तुत गरिन्, जुन केही हदसम्म विवादित हुन सक्छ—किनभने दुबै पक्षले ठूलो आर्थिक सहयोग पाएका थिए। तर मुख्य सन्देश स्पष्ट छ: विस्कन्सिनका मतदाताहरूले बाहिरी पैसाको प्रभावलाई अस्वीकार गरे।
राजनीति र न्यायालयबीचको सम्वन्ध धमिलिँदै
यो चुनावले न्यायिक प्रतिस्पर्धाहरूमा देखिएको एउटा खतरनाक प्रवृत्ति लाई संकेत गरेको छ—यी चुनावहरू अब अमेरिकी सिनेट प्रतिस्पर्धाजस्तै हुँदै गएका छन्, जहाँ बाहिरी पैसा र आक्रामक विज्ञापनहरू हावी हुन्छन।
ब्रेन्नन सेन्टर फर जस्टिसका डगलस कीथका अनुसार न्यायालयका लागि हुने चुनावहरू अब न्यायिक दर्शनभन्दा बढी राजनीतिक लडाइँको अखडा बन्दै गएका छन्। चुनाव प्रचारको केन्द्रमा अपराधसम्बन्धी विषयहरू रहे, जसले न्यायालयको वास्तविक भूमिकालाई ओझेलमा पारिदियो।
सबैभन्दा रोचक पक्ष भनेको मस्कको संलग्नता रह्यो। ट्रम्पले २०२४ को राष्ट्रपति चुनावमा विस्कन्सिनमा साँघुरो जित हासिल गरेपछि, मस्कले यो चुनावलाई आफ्नो राजनीतिक प्रभाव परीक्षण गर्ने अवसर का रूपमा हेरेका थिए। तर डेमोक्र्याटहरूले चतुर रणनीति अपनाउँदै ट्रम्पको साटो मस्कलाई मुख्य टार्गेट बनाए, जसका लागि “पीपल भर्सेस मस्क” जस्ता कार्यक्रमहरू आयोजना गरियो।
यो रणनीति सफल रह्यो र डेमोक्र्याटहरूका लागि २०२६ को मध्यावधि चुनावहरूमा समेत प्रयोग गर्न सकिने नजिर बन्न सक्छ।
न्यायालयमा उदारवादी पकड बलियो
क्रफोर्डको जितले विस्कन्सिन सर्वोच्च अदालतमा उदारवादीहरूको पकड बलियो बनाएको छ, जसले आगामी वर्षहरूमा धेरै महत्त्वपूर्ण मुद्दाहरूमा निर्णय दिनेछ। यद्यपि उनी अगस्ट सम्म पदभार ग्रहण गर्न सक्दिनन्, जसले गर्दा १८४९ को गर्भपतन प्रतिबन्ध सम्बन्धी एउटा महत्त्वपूर्ण मुद्दामा उनको मत हुँदैन। तर उनले आगामी केसहरूमा प्रभाव पार्नेछिन्, जसमध्ये केहि प्रमुख मुद्दाहरू यस्ता छन्:
• गर्भपतन अधिकार, जसमा संविधान संशोधनको सम्भावना छ।
• यूनियन कानुनहरू, जसले राज्यभर श्रमिक अधिकारहरूलाई असर पार्न सक्छ।
• कांग्रेसिय पुनर्सीमांकन (redistricting), जसले विस्कन्सिनको राजनीतिक सन्तुलनमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ।
मस्क र ट्रम्पका लागि, यो हार उनीहरूको आर्थिक र राजनीतिक प्रभावको सीमितता दर्शाउने ठूलो शिक्षा हो। तर विस्कन्सिनका मतदाताहरूका लागि, यो न्यायिक निष्पक्षता पैसाभन्दा माथि हुन्छ भन्ने अभिमत हो।
ऐतिहासिक सन्देश
यस चुनावमा, विस्कन्सिनले केवल एक सर्वोच्च अदालतको न्यायाधीश चयन गरेन—बरु बाहिरी पैसाको प्रभावभन्दा जनताको आवाज महत्त्वपूर्ण हुन्छ भन्ने सन्देश पठायो।
यो सन्देश भविष्यका न्यायिक प्रतिस्पर्धाहरूमा कस्तो प्रभाव पार्छ, त्यो हेर्न बाँकी छ। तर अहिलेका लागि, विस्कन्सिनको न्यायपालिकाले बाहिरी प्रभावको दबाबलाई सफलतापूर्वक सामना गरेको देखिन्छ।
